KANARIES
10 NOVEMBER 2023 – 31 MAART 2024
Stichting Utrechts Requiem speelt Kanaries. Tijdens Kanaries luisteren we naar zes mensen met een pittige geschiedenis. Ze staan zelf op het podium, tussen professionele zangers en topmusici, om hun levensverhaal voor het voetlicht te brengen. Vier componisten van naam schreven de muziek.
Sommige mensen zijn gevoeliger voor de manier waarop wij de samenleving hebben ingericht. Als zij uitvallen is het misschien eens tijd om je achter de oren te krabben. Welk verhaal vertellen zij? Kanaries in de kolenmijn vielen als eerste om wanneer giftig gas zich ondergronds verspreidde. Zo wisten de mijnwerkers dat ze zich uit de voeten moesten maken. De verhalen van onze hoofdpersonen zou je eveneens als waarschuwing kunnen zien. Als deze mensen uitvallen, wat betekent dat voor onze samenleving en hoe draag ik er zelf aan bij?
Samenwerkingspartners
Stichting Utrechts Requiem werkt samen met Stut Theater, Kunstenhuis Idea en Lister.
Sponsoren
Kanaries werd medemogelijk gemaakt door Fonds voor Cultuurparticipatie & Gemeente Utrecht.
De hoofdrolspelers
het verhaal van varma
Als een van de weinige kinderen van kleur in het dorp waar hij opgroeide werd Varma buitengesloten en gepest. Omdat er thuis ook problemen waren voelde hij zich nergens veilig. Altijd op je hoede moeten zijn maakte hem angstig. Dat werd versterkt toen hij op een avond door een groep jongeren in elkaar werd geslagen, in een sloot belandde en bang was dit niet te overleven. Varma kreeg PTSS. De angst nam zo toe dat hij een paar jaar niet meer naar buiten durfde en troost zocht in alcoholgebruik. Met professionele hulp kreeg hij stap voor stap zijn leven weer op de rit. Hij volgde een opleiding, werkte als vrijwilliger en vond afleiding en een uitlaatklep voor zijn emoties in muziek. Varma hoopt in de toekomst van het begeleiden van anderen zijn werk te kunnen maken. En, nu hij op zichzelf woont, zijn geliefde vogel in huis te nemen.
het verhaal van edwin
Toen Edwin nog een jongetje was dronk hij zijn eerste glas alcohol, “om blij van te worden” net zoals zijn vader. Edwin werd geboren op de Antillen. Ze hadden het niet breed maar moeder spande zich tot het uiterste in om zo goed mogelijk voor haar kinderen te zorgen. Zijn moeder was zijn grote voorbeeld waar het ging om rechtvaardigheid, liefde en respect. Helaas kreeg Edwin te maken met de slechte kant van mensen. Met seksueel misbruik, ernstige mishandeling, onrecht en geweld. Hij hield het voor zichzelf om zijn moeder niet te belasten. De trauma’s volgden elkaar op. Steeds weer werd zijn vertrouwen in mensen geschonden. Edwin had geen houvast meer en het ging steeds slechter met hem. Tot op de dag van vandaag werkt hij hard aan zijn herstel, met vallen en opstaan en steeds meer gelukkige momenten. Achter het fornuis, met zijn geliefde en zijn katten, dansend of schilderend, vindt hij zichzelf terug.
het verhaal van thomas
Toen deze trotse bezitter van het net behaalde middelbare schooldiploma ging stappen met collega’s, zag hij hoe een meisje op straat van haar fiets werd beroofd. Thomas schoot te hulp maar de dief gaf zich niet gemakkelijk gewonnen en sloeg Thomas met een stuk hout zodanig hard op zijn hoofd dat hij er flinke hersenschade aan overhield. Nu, 10 jaar later kijkt hij terug op een lange en intense periode van herstel en tegenslag. Hij heeft afscheid moeten nemen van wie hij was vóor het ongeluk. Maar Thomas voelt zich als de getatoeëerde Feniks op zijn rug uit de as herrezen en met een optimistische blik zoekt hij zijn weg. Over het ‘ongeluk’ zegt hij dat hij het opnieuw zo zou doen, ook al hoorde hij nooit meer iets van het meisje en loopt de dader weer vrij rond. Iemand te hulp schieten die het nodig heeft blijft voor hem het belangrijkst.
het verhaal van jurre
Op een hete zomerdag speelde de 8 jarige Jurre op zijn kinderkamer met een aansteker en een papiertje. Onschuldig leek het, maar de prullenbak vatte vlam, het vuur greep om zich heen en het huis brandde grotendeels af. Jurre durfde aan niemand te vertellen wat zijn aandeel hierin was geweest. En zo leefde hij ruim 20 jaar met dit geheim. Uit schuldgevoel en angst sloot hij zich af voor anderen en verdoofde zichzelf door te blowen. Soms ging het een tijd goed en dan bouwde hij aan zijn toekomst. Maar steeds lonkte de verdoving en uiteindelijk leidde dat tot een destructieve crackverslaving. Talloze opnames in klinieken volgden. Op de bodem van de put klampte hij zich vast aan wat hem ooit inspireerde; fietsen! Met zijn held de wielrenner Marco Pantani voor ogen klom hij op de fiets en kickte fietsend af, cold turkey, ruim 3000 km naar zuid Italië. ‘Als je kunt winnen moet je het ook doen’ zei Pantani en is daarmee een voorbeeld voor Jurre.
het verhaal van jeroen
“Soms denk ik dat ik voor alles om mij heen zo open sta omdat ik door middel van een vacuüm extractie ben geboren; je perst en duwt jezelf niet de wereld in maar wordt de wereld in getrokken.” Jeroen is snel overprikkeld. Hij leeft intens. Indrukken kunnen overweldigend zijn, dan keert hij zich af en zoekt rust. Zijn sensitiviteit leidde tot schooluitval en uiteindelijk tot opname in de psychiatrie. Soms kijkt hij met verbazing naar de vaak dolgedraaide maatschappij. Hij wil ontsnappen aan de wereld zoals die zich aan hem opdringt. Meer en meer leert hij dat ontsnappen niet de weg is. Hij probeert zijn angst in de ogen te kijken en de confrontatie aan te gaan. Soms voelt hij zich een klokkenluider. Jeroen vindt zijn rust in werken in de natuur. En door muziek te maken en te dansen kan hij via zijn lichaam en stem niet alleen zijn hoofd maar ook zijn hart bereiken.
het verhaal van dunya
Op haar vijfde had Dunya een bijna-doodervaring. Terwijl zij bijna verdronk ervaarde zij een gevoel van volledigheid. Naar dat bijzondere gevoel bleef zij haar hele leven zoeken. Dunya, opgegroeid in een complexe gezinssituatie, gepest op school, bleek een turntalent te zijn en bereikte een hoog niveau in de nationale turnwereld. Maar dat had een prijs. De voortdurende focus op haar gewicht, de druk en de hoge eisen van buitenaf veroorzaakten ernstige fysieke en psychische problemen, wat zich vertaalde in destructief gedrag. Wat overbleef was verdriet, eenzaamheid, angst, vertwijfeling en bovenal; leegte. Met hulp van een vasthoudende begeleider werd een vonkje aangewakkerd door bezig te gaan met vrijwilligerswerk. Het lukte Dunya om van de nood een deugd maken want met haar ervaringen kon zij van waarde zijn bij het herstel van anderen. Eerst als ervaringsprofessional en sinds kort als professional op nieuwe plek, los van haar geschiedenis. De leegte is er nog steeds maar tegelijkertijd ervaart ze zoveel liefde en verbinding dat zij een mooie toekomst voor zich ziet.
Uitvoerenden
ROSINA FABIUS
mezzosopraan
Rosina Fabius is als klassiek zangeres opgeleid in Utrecht en Wenen. Zij is internationaal actief en zingt in kleine ensembles, op het operatoneel en als soliste in gezongen verhalen (oratoria). Haar ultieme doel als zangeres is met haar stem verhalen te laten doordringen in de harten van haar toehoorders, en door deze gedeelde ervaring mensen met elkaar te verbinden. Met muziek als katalysator draagt Rosina graag bij aan de verspreiding en de verhalen van Stichting Utrechts Requiem.
GULIAN VAN NIEROP
Bariton
Gulian van Nierop studeerde zang bij de IJslandse tenor Jón Þorsteinsson, aan het Utrechts Conservatorium. Gulian heeft zich ontpopt tot een veelzijdig zanger en muzikant. Zo treedt hij regelmatig op als solist in oratorium-producties en als freelance ensemblezanger, hij is een van de oprichters van het Olga Vocal Ensemble en bezit een bachelor in de Biomedische Wetenschap. Als dirigent is hij aangesteld als artistiek leider van kamerkoor Vocalise te Ede.
Helena van Heel
mezzosopraan
De van origine Zweedse mezzosopraan Helena van Heel heeft een repertoire dat zich uitstrekt van barok tot hedendaagse muziek. Ze wordt geprezen om haar natuurlijke puurheid, zowel vocaal als expressief, die ze etaleert in zowel de grote oratoria als in kamermuziek, liedrecitals en muziektheater. Zo nam ze deel aan producties van het Nederlands Kamerkoor, het Residentie Orkest, Asko | Schönberg en nog veel meer. Sinds 2020 is Helena artistiek leider van Stichting Noorderklank.
JONATHAN PLOEG
tenor
Jonathan Ploeg groeide op in een muzikaal gezin. Hij studeerde zang en koordirectie bij resp. Jón Thorsteinsson en Rob Vermeulen. Hij zingt sinds 2013 vast in Olga Vocal Ensemble, waarmee hij succesvolle tournees naar Frankrijk, IJsland en Amerika maakte. In september 2013 richtte hij samen met zijn broer Imre Ploeg het inmiddels bekende kamerkoor JIP op. Momenteel werkt Jonathan als zanger, dirigent, zuurdesembakker en zakelijk leider in de kunsten.
INGRID NUGTEREN
sopraan
Ingrid Nugteren kreeg zanglessen van Jón Thorsteinsson op het Utrechts Conservatorium. In 2013 behaalde ze haar Master en vervolgde haar opleiding aan het Lichtenberger Institut te Duitsland. Ze geeft zanglessen, zingt in professionele koren en nam sopraan solo’s in oratoria van Mendelssohn, Haydn, Brahms, Dvorák en Händel voor haar rekening.
JEROEN SPITTELER
bariton
Jeroen Spitteler is zanger, dirigent en componist. Hij is actief als solist en ensemble-zanger bij onder andere Cappella Amsterdam, de Nederlandse Bachvereniging, Cappella Pratensis en Studium Chorale. Het repertoire waarmee hij zich als zanger en dirigent bezighoudt, loopt van de vroege middeleeuwen tot aan muziek waarvan de inkt maar net droog is, en van a-capella koormuziek tot werken voor koor en orkest. In de afgelopen jaren is hij naar buiten getreden als componist van zowel vocale als instrumentale werken.
jelte van andel
CONTRABAS
Jelte van Andel studeerde contrabas aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag bij Jean-Paul Everts, Knut Guettler en Hein van de Geyn. Hij legde zich toe op hedendaagse muziek en improvisatie. Als speler en curator is hij betrokken bij het Utrechtse collectief voor eigentijdse muziek Postland. Hij speelt bij verschillende ensembles als Asko|Schönberg en Het Balletorkest. En als componist, performer en maker is hij betrokken bij diverse muziektheater- en dansproducties, zoals Tg Knars, Boukje Schweigman, Jakop Ahlbom en de Peergroup.
postland
Muziekcollectief
Postland is een Utrechts muziekcollectief, opgericht in 2020. Het collectief richt zich op het programmeren en uitvoeren van actuele, hedendaagse klassieke muziek. De vijf musici bewegen zich al enige tijd in de toplaag van de Europese hedendaagse muziekscene, maar zijn ook geworteld in andere muziekgenres zoals klassieke muziek, improvisatie, wereldmuziek en pop. Ze werken regelmatig met muziekgroepen als Asko/Schönberg, Slagwerk Den Haag en Alamo Race Track.
Lars Wouters van den Oudenweijer
klarinet
Lars Wouters van den Oudenweijer studeerde bij Walter Boeykens aan het Rotterdams Conservatorium en vervolgde zijn studie, mede dankzij het Fulbright beurzenprogramma, bij Charles Neidich aan The Juilliard School in New York. Hij wordt gezien als een internationaal veelzijdige klarinettist. In 2003 ontving hij de Edison voor zijn debuut-cd in de categorie ‘Young Master’ en zijn opname van ‘Tuireadh’ van J. MacMillan werd door BBC Music Magazine bekroond met de ‘Five Star Concerto Choice’ in september 2014.
Jellantsje de Vries
viool
Jellantsje de Vries is één van de meest veelzijdige violisten van haar generatie. Haar liefde voor nieuwe muziek, muziektheater en andere disciplines heeft tot inspirerende samenwerkingen geleid. Sinds ze in 2012 haar studie cum laude afrondde bij Vera Beths aan het Conservatorium van Amsterdam is ze een veelgevraagd violiste bij ensembles als ASKO/Schönberg Ensemble en het Doelen Ensemble. Zowel als solist als kamermusicus heeft ze wereldpremières uitgevoerd van componisten als Louis Andriessen, Klaas de Vries, Jan van de Putte en Kate Moore.
Robbrecht van Cauwenberghe
accordeon
Robbrecht van Cauwenberghe bespeelt de bajan, een Russische variant van de knopaccordeon. Door zijn unieke instrument en virtuositeit wordt hij regelmatig gevraagd voor concerten en muziektheaterproducties in binnen- en buitenland. Robbrecht studeerde bajan aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag bij An Raskin en aan de Kunstuniversität Graz bij Janne Rättyä. Verder volgde hij een studie muziekwetenschappen aan de Universiteit Leuven waar hij zijn bachelor behaalde met de graad magna cum laude.
Joost Kleppe
componist
Joost Kleppe legt zich toe op het componeren van vocale en theatrale muziek. Hij schrijft zowel voor klassieke ensembles zoals het Nederlands Kamerkoor als voor zingende acteurs zoals Loes Luca. Kenmerkend voor zijn werk is een licht-schrijnende weemoed, een speelse ritmiek en een verwantschap met muziek uit Zuid-Europa en het Midden-Oosten. In 2022 bracht Joost Kleppe een liedjesalbum uit op eigen teksten: Engel aan mijn bed.
Lucas Wiegerink
componist
Lucas Wiegerink is een veelzijdig componist. Hij laat zich inspireren door beeldende kunst, literatuur, geschiedenis en wetenschap. In zijn muziek zijn invloeden te horen van oude muziek, jazz en wereldmuziek en regelmatig integreert hij elektronica in zijn werken. Lucas heeft een grote liefde voor muziektheater, waarin hij altijd op zoek is naar verwevenheid van verschillende disciplines. Zijn werken worden uitgevoerd op festivals in binnen- en buitenland en door ensembles als het Nieuw Ensemble, het Nederlands Kamerkoor en het Ricciotti Ensemble.
Primo Ish-hurwitz
componist
Primo Ish-Hurwitz studeerde compositie aan het Conservatorium van Amsterdam bij Willem Jeths en Meriç Artaç. Hij laat zich inspireren door vele stijlen en genres, met een speciale liefde voor 20e-eeuwse romantiek. In 2022 behaalde zijn werk Listen voor sopraan Laetitia Gerards de gedeelde eerste prijs op de International Alba Rosa Viëtor Composition Competition. In hetzelfde jaar ging Toonzetters in première, waarin hij een portret van 20 componisten van zijn generatie schetste. Door het NRC geprezen als “een project dat in de toekomst wellicht historisch zal blijken”.
Monique krüs
componist
Monique Krüs richt zich voornamelijk op vocale en muziektheatrale werken. Ze studeerde solozang aan het Mozarteum in Salzburg en was verbonden aan het Operahuis van Essen. Ze zong hoofdrollen in onder andere Traviata, Entführung, Rake’s Progress en nam deel aan vele wereldpremières. Als componist is zij autodidact. Ze schreef onder andere voor het Rotterdams Philharmonisch Orkest, Impuls Festival für neue Musik, Valletta Culturele Hoofdstad van Europa, International Vocal Competition Den Bosch.
Herman van Tongerloo
librettist
Herman van Tongerloo is vanaf de jaren 80 componist/liedtekstschrijver en uitvoerend muzikant (zang, saxofoon). Als dichter heeft Van Tongerloo drie bundels uitgegeven. In 2022 toerde hij rond met zijn band Stadsgenoten met een programma over bekende Utrechters in het kader van Utrecht 900. Over zijn werk voor Kanaries zegt hij: “Het schrijven van gedichten/liedteksten gebaseerd op de levensverhalen hebben voor mij een bijzondere aantrekkingskracht. Het zijn zoektochten naar de kern van iemands persoonlijkheid.”
ELLEN BLOM
artistieke leiding
Ellen Blom is filmmaker en werkt daarnaast als psychodramatherapeut in de GGZ. In haar werk krijgt zij te maken met indrukwekkende verhalen. Het is de veerkracht van mensen die haar raakt, hun kracht om ondanks alles betekenis te geven en een voor hen zinvol leven op te bouwen. Dit bracht Ellen ertoe om een concept te bedenken waarbij deze mensen een stem krijgen; een symfonie van hoop, een verhaal dat troostend en helend is voor het publiek en voor henzelf. Muziek is de kortste weg naar het hart!